Autor artykułu wyraża głęboką troskę o przyszłość Polski, podkreślając znaczenie rozwoju przemysłu farmaceutycznego dla zachowania jej niezależności i rozwoju.

Wskazanie Polski jako "ogniska twórczej pracy" sugeruje, że rozwój przemysłu farmaceutycznego powinien opierać się na innowacyjności, badaniu i rozwoju nowych technologii. To właśnie innowacyjność i rozwój mają być kluczem do sukcesu i stabilności kraju.

Profesor Bronisław Koskowski (1863-1946) był wybitnym polskim botanikiem, farmaceutą i pionierem w dziedzinie destylacji olejków eterycznych. Jego praca i badania położyły podwaliny pod rozwój tej gałęzi nauki w Polsce, co przyniosło mu tytuł "ojca polskiej destylacji olejków eterycznych".

Koskowski ukończył studia farmaceutyczne na Uniwersytecie Warszawskim Poświęcił wiele czasu badaniom nad roślinami leczniczymi i metodami ekstrakcji ich cennych składników. Jego innowacyjne podejście do destylacji olejków eterycznych szybko zyskało uznanie w środowisku naukowym.

Olejek tatarakowy (Ol. Calami) jest popularnym składnikiem wielu produktów, w tym wódek i likierów. W przemyśle kosmetycznym wykorzystywany jest do produkcji mydeł ziołowych, płynów odświeżających powietrze i innych artykułów. Olejek ten jest pozyskiwany z kłącza tataraku, rośliny wodnej występującej w Polsce i innych krajach europejskich. Kłącze tataraku jest bogate w olejki eteryczne, które nadają mu charakterystyczny zapach i smak.

W zależności od rodzaju surowca, który ma być destylowany, stosuje się różne metody napełniania beczki destylacyjnej. Najważniejszym aspektem jest zapewnienie odpowiedniego kontaktu między parą wodną a surowcem, aby proces destylacji przebiegał sprawnie i efektywnie.

Materiały grubsze, jak pokrajane kłącze tatarakowe mniej więcej na grubość 1 cm., nasypujemy wprost luźno na wylot pary według wskazań wyżej podanych. Należy pamiętać o tym, że kłącze tatarakowe powinno być pokrojone bezpośrednio przed wrzuceniem do beczki, aby olejek nie ulatniał się w powietrze z powierzchni cięcia. Zauważono, że olejek tatarakowy ulatnia się z powierzchni cięcia w przeciągu 10 - 15 minut, jednakże powierzchnie te zasklepiały się i w warstwie, odległej o 1 mm od cięcia, znajdowano olejek po dłuższym czasie.

Dlatego też, aby zminimalizować straty olejku, zaleca się krajanie kłącza bezpośrednio przed umieszczeniem go w beczce. W ten sposób zapobiega się ulatnianiu się cennych substancji aromatycznych.

Materiały zaś bardziej sypkie, jak np. sproszkowany kminek, umieszczamy w worku z muślinu, szczelnie ułożonym w beczce, lub rozsypujemy na specjalnych półeczkach z otworami na przepływ pary. Półeczki te znacznie zwiększają powierzchnię zetknięcia się pary z materiałem sypkim, co pozwala na efektywne wydobycie olejku eterycznego. Ważne jest, aby worki z muślinu lub półeczki były odpowiednio zabezpieczone, aby zapobiec przedostaniu się materiału do kotła parowego.

W przypadku materiałów sypkich, takich jak kminek, worki z muślinu lub półeczki zapewniają optymalną ekspozycję na parę wodną, co pozwala na pełne wykorzystanie ich potencjału aromatycznego.

Wybór metody napełniania beczki zależy od specyfiki surowca i jego właściwości fizycznych.

Destylacja olejków eterycznych przy pomocy pary wodnej opiera się na zasadzie fizycznej, że temperatura wrzenia mieszaniny dwóch cieczy, które się nie mieszają, jest niższa niż temperatura cieczy lotniejszej.

Jeżeli ciecz składa się z dwóch nie mieszających się płynów, np. z wody i olejku eterycznego, wówczas przy ogrzewaniu ich wywiera ciśnienie para nie tylko wody, lecz i olejku eterycznego, i zaczynają one wrzeć już wtedy, kiedy suma ciśnień obu par zrówna się z ciśnieniem zewnętrznem.

Za przykład weźmy destylację wodną olejku terpentynowego, ciśnieniem zewnętrznem niech będzie normalne ciśnienie powietrza, 760 mm. Woda sama ogrzewana wrzałaby przy tem ciśnieniu przy 100° C., zaś olejek terpentynowy przy 158°. Jeżeli jednak ogrzewamy ich mieszaninę, wówczas w przezwyciężeniu zewnętrznego ciśnienia 760 mm. biorą udział prężność pary wodnej i olejku terpentynowego. Mieszanina więc wody i olejku terpentynowego będzie wrzeć, jeżeli suma ciśnień obu par będzie równa 760 m., i mianowicie zachodzi to przy 95,6° C, gdyż przy tej temperaturze woda wywiera ciśnienie 647 mm., olejek terpentynowy 113 mm. (Regnault), a więc razem 760 mm.

Warto podkreślić, że temperatura wrzenia olejku eterycznego jest znacznie niższa od temperatury wrzenia wody, co jest kluczowe dla skutecznej destylacji. Dzięki temu olejek eteryczny wrze i przechodzi do fazy gazowej przy znacznie niższej temperaturze niż woda, co pozwala na oddzielenie go od surowca roślinnego. Podczas destylacji olejek eteryczny unosi się wraz z parą wodną, tworząc mieszaninę par, która następnie jest kierowana do chłodnicy. W chłodnicy para wodna skrapla się, a olejek eteryczny, jako substancja bardziej lotna, pozostaje w postaci ciekłej.

Szybkość wypływu destylatu wynosiła średnio od 100 - 120 cm3 na minutę, czyli około 7 litrów na godzinę. Chłodzenie starano się doprowadzać do najniższej temperatury, jaką można było uzyskać przy warunkach niekorzystnych, mianowicie przy noszeniu wody konewkami z rzeki, odległej o 150 m.; należy się starać, aby temperatura destylatu opuszczającego chłodnicę wahała się około 20°, zaś temperatura wody wypływającej z chłodnicy około 80°.

Olejek tatarakowy, uzyskany w procesie destylacji, charakteryzuje się specyficznym zapachem i kolorem, a także posiada szereg cennych właściwości. Jest on bogaty w substancje czynne, takie jak olejki eteryczne, flawonoidy i glikozydy, które mają działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Dodatkowo, olejek tatarakowy wykazuje działanie uspokajające i relaksujące, co czyni go cennym składnikiem kosmetyków i leków.

Inne olejki eteryczne, otrzymane w procesie destylacji, również posiadają unikalne właściwości. Olejek kminkowy, np., znany jest ze swoich właściwości antyseptycznych i przeciwbólowych. Z kolei olejek miętowy, dzięki zawartości mentolu, łagodzi bóle głowy i działa odświeżająco.